Posts

Showing posts from 2024

Z Szampanii do Bawarii, czyli Rycerz z Łabędziem i łabędzia moda na niemieckich dworach...

Image
W ostatnim czasie, na łamach  Medievalists.net miałam okazję opowiedzieć o modzie, która opanowała średniowieczną Europę, a której odrodzenie miało miejsce w XIX wieku za sprawą Wagnera i jego słynnej opery. W moim niedużym artykule skupiłam się na krajach niemieckojęzycznych, których książęce i rycerskie rody panujące obrały sobie za cel udowodnienie swego pochodzenia od Rycerza z Łabędziem, sprawcy całego modowego zamieszania. Jego popularność stale wzrastała dzięki Gotfrydowi z Bouillon, a w krajach niemieckojęzycznych dzięki Wolframowi von Esenbach, który wzbogacił romanse arturiańskie Chretiena de Troyes o nowego rycerza, syna Parsifala, Lohengrina. To właśnie Lohengrin stał się Rycerzem z Łabędziem, w którym rody panujące Brabancji, Kliwii i Brandenburgii upatrywały swego słynnego przodka. O początkach łabędziej mody na dworach Europy, głównie w dzisiejszych Niemczech i Holandii przeczytacie w moim najnowszym artykule. Zapraszam do lektury!  The Swan Knight and His Medi...

1 grudnia 1135: Śmierć Henryka I, króla Anglii

Image
Dziś, tj. 1 grudnia przypada rocznica  śmierci Henryka I, króla Anglii (1100-1135). Henryk zmarł po 35 latach panowania, owiany sławą wybitnego choć czasem bezwzględnego władcy. Niestety jego śmierć pogrążyła królestwo na dziewiętnaście długich lat w wojnie domowej. Po 35-letnim okresie dobrobytu, prawnych i administracyjnych reform, które zapewniły jego poddanym pokój, anarchia, która zapanowała zarówno w Anglii jak i w jego kontynentalnych posiadłościach, kazała kronikarzom odnotować, iż był to czas, gdy "Chrystus i jego święci zasnęli" nad Anglią. Przypominamy nasz wpis sprzed kilku lat...                                     XIII-wieczna podobizna Henryka I (źródło: Wikipedia) Henryk I zmarł w  Lyons-la-Forêt,  w jednej ze swych rezydencji w Normandii, w której często zatrzymywał się na czas polowań. Jak donosił Henryk z Huntingdon: Król hojnie częstował się minogami, w których gu...

Własnymi słowami: Karol IV Luksemburski o zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku

Image
W listopadzie 1335 roku doszło do spotkania na szczycie między Kazimierzem Wielkim, Janem Luksemburskim i Karolem Robertem w Wyszehradzie. Rozmowy trwały do  końca miesiąca i były satysfakcjonujące zwłaszcza dla strony polskiej. Kazimierz zyskiwał to, na czym najbardziej mu zależało. Wykupił od Jana Luksemburskiego jego prawo do korony polskiej. Za cenę 20 000 groszy praskich król Czech zrzekł się tytułu króla polskiego i wszelkich związanych z tym pretensji. Jeszcze przed zakończeniem obrad Kazimierz, częściowo zapożyczywszy się u Karola, wypłacił Janowi całą kwotę. Radzono również w innych dla niego kluczowych kwestiach, w sprawie Pomorza i Kujaw. W praktyce Kazimierz tracił Pomorze, ale zyskiwał na powrót ziemię dobrzyńską i kujawską, oraz odroczenie wojny z Zakonem i Czechami, na prowadzenie której nie mógł sobie pozwolić. Na mocy wyroku wydanego przez Karola i Jana 26 listopada Krzyżacy otrzymywali od Kazimierza Pomorze w formie darowizny, w zamian za co mieli zwrócić wymienio...

Cztery Prawnuczki Władysława Łokietka: Gościnnie dla History the Interesting Bits...

Image
Dziękuję Sharon Bennett Connelly, angielskiej mediewistce, prywatnie mojej przyjaciółce za - kolejne już - zaproszenie na jej autorską stronę History the Interesting Bits , na której miałam przyjemność gościć 2 listopada, by opowiedzieć o czterech niezwykłych kobietach z mojej części Europy. Mowa o czterech prawnuczkach Władyslawa Łokietka, z których dwie zostały cesarzowymi rzymskimi, dwie królami, a jedna świętą Kościoła katolickiego. Mimo że zmarły młodo, zdążyły bardzo żywo zapisać się w pamięci współczesnych. Ja dzisiaj chciałabym przypomnieć o nich potomnym.  Anna Świdnicka, Elżbieta Pomorska, Maria Andegaweńska i Jadwiga Andegaweńska... to one stały się bohaterkami mojego gościnnego wpisu. W celu bliższego ich poznania odsyłam Was na stronę Sharon . Empresses, Saints and Female-Kings: The Four Great-Granddaughters of King Ladislaus the Elbow-High The night of 19 May 1365 saw a young girl leaving Pisa on horseback. With her hair loose, clad only in her nightgown she was gallo...

Jadwiga Andegaweńska raz jeszcze... Gościnnie dla Medieval History Lovers i Freelance History Writer

Image
W maju br., na specjalne zamówienie Susan Abernethy, amerykańskiej historyczki, autorki popularnej strony poświęconej historii ( The Freelance History Writer ) i równie popularnej strony poświęconej średniowieczu (Medieval History Lovers) napisałam artykuł o naszej królowej Jadwidze. Z pewnością zaraz posypią się słowa krytyki... na moją głowę... W końcu powinnam tytułować Jadwigę ''królem'', na którego została koronowana... ja jednak pozwolę sobie przypomnieć, że sama Jadwiga posługiwała się, czy to podpisując oficjalne pisma, czy to w korespondencji, tradycyjną tytulaturą i występowała jako ''regina'', nie jako ''rex''.  Tak czy inaczej, zamówienie zrealizowałam, artykuł napisałam, został opublikowany 30 sierpnia. Mam nadzieję, że zadaniu podołałam i że przyczyniłam się choć w drobnym stopniu do popularyzowania historii Polski poza granicami kraju (co zawsze jest moim celem).  Jadwiga w mojej pracy miała być z założenia kobietą z krwi i...

Ten Drugi Zawisza: Zawisza Czerwony z Oleśnicy

Image
Razem przemierzali Europę w poszukiwaniu rycerskiego zajęcia, razem posłowali na zagranicznych dworach, razem wzięli udział w wyprawie wojennej do Bośni, a jednak to Zawiszę Czarnego zapamiętała historia jako największego z rycerzy i wzór cnót rycerskich. Jego krewniak i imiennik, Zawisza Czerwony, od zawsze pozostawał nieco w cieniu, wspominany jedynie przy okazji misji specjalnej powierzonej mu przez młodziutką Jadwigę Andegaweńską. Misji, z której - jeśli wierzyć Długoszowi - wywiązał się był znakomicie: Jadwiga wysyła potajemnie posła, zaufanego dworzanina Zawiszę z Oleśnicy, na spotkanie z księciem Jagiełłą, by go oglądnął, jego urodę i postawę, by wrócił jak najszybciej i opowiedział dokładnie o jego urodzie, sylwetce i obyczajach i by się wystrzegał przyjmowania jakiegoś podarunku od księcia Jagiełły.                 Zbroja rycerska, Włochy. XV w. Fot. Metropolitan Museum of Arts, Nowy Jork  Tu następuje dalsza relacja, z której w...

Miecz Rolanda wykradziony z Rocamadour. Nie pierwszy raz w historii...

Image
Od XII wieku, kiedy to odnotowano tu pierwsze cuda Rocamadour nieprzerwanie przyciągało pielgrzymów ze wszystkich stron świata. Przybywali tłumnie, by odwiedzić jedno z najświętszych miejsc kultu w południowej Francji, pomodlić się do słynnej Czarnej Madonny i u grobu św. Amadoura, patrona tutejszego opactwa. Z upływem czasu, gdy Rocamadour podzieliło los innych sanktuariów i przestało odgrywać ważną rolę religijną, zostało wpisane na listę UNESCO i stało się jedną z głównych atrakcji turystycznych regionu. Jeszcze do niedawna przewodnicy oprowadzający po obiekcie obowiązkowo zwracali uwagę turystów na miecz tkwiący wysoko w skale, dodatkowo przytwierdzony do niej grubym łańcuchem. Legendarny miecz Rolanda miał zostać przeniesiony tutaj cudownym sposobem po klęsce Franków w wąwozie Roncevaux. Od tamtej pory Durendal tkwił w skale i stanowił jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Rocamadour. Niestety, kilka dni temu odnotowano jego zniknięcie. Miejscowe władze badają okolicznośc...

"Zanim przyszła historia, były dinozaury..." czyli nasze średniowieczne początki. Część II

Image
"Nie pamiętam do końca, kiedy prehistoryczne gady wyginęły w mej głowie na rzecz historii ludzkiej, ale już od tych mglistych początków średniowiecze przyciągało mnie najbardziej…" Rafał Gumiński nie pamięta dokładnie momentu, w którym został zarażony średniowiecznym bzikiem, ale Jola Szczepańska i Joan Battistuzzi pamiętają. Oczywiście nie dla każdego był to konkretny moment, konkretne wydarzenie. Dla niektórych był to cały proces... Wczoraj opublikowałam pierwszą część wspomnień własnych i wspomnień moich przyjaciół, innych średniowiecznixów, nad którymi pracowaliśmy od miesiąca, a które miały na celu ustalenie skąd u nas ten wspólny bzik. Ja opowiedziałam o nim wczoraj w części pierwszej. Podobnie jak Adam Kucharczyk, Kasia Ścierańska i Richard Willis. Dziś pora na Jolę, Joan i Rafała.  Henryk IV Probus jako zwycięzca turnieju rycerskiego. Codex Manesse, ok. 1340 Na co dzień Jola Szczepańska pracuje w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, w wolnym czasie zaś podróżuje i pisze ...

"Zanim przyszła historia, były dinozaury..." czyli nasze średniowieczne początki. Część I

Image
W 2021 roku Adam Kucharczyk ‘’sprzedał’’ mi ciekawą historię, którą przekułam w artykuł dla Daily Art Magazine . Walt Disney postanowił odnaleźć swych normańskich przodków i udowodnić swe pochodzenie od rycerza Wilhelma Zdobywcy, który walczył u jego boku pod Hastings. W tym celu   odwiedził Anglię i niewielką wioskę Norton Disney w hrabstwie Lincoln, gdzie w miejscowym kościele spoczywają przedstawiciele rodu d’Isigny (Disney - d'Isigny). Po dziś dzień można tam oglądać ich nagrobki. Całą wizytę opisałam szczegółowo w artykule, ale była ona tylko pretekstem do napisania o Adamie i jego rycerzykach. Musicie wiedzieć, że w przypadku Adama rycerzyki to prawdziwy bzik. Właściwie każdy i każda ze zgromadzonych tutaj dzisiaj kolegów i koleżanek ma takiego bzika,   a wyjściową i wspólnym mianownikiem tych naszych bzików jest średniowiecze. Adam Kucharczyk i sir Alexander Giffard "rycerz z wydrą'', kaplica Giffardów w Boyton, Anglia.  W moim przypadku zawiniła Eleonora Akwita...

"Mamy księcia!" Narodziny Wacława IV, pół-Piasta, pół-Luksemburczyka...

Image
W piątek, 26 lutego 1361 roku w Norymberdze rozdzwoniły się dzwony. Cesarzowa Anna urodziła syna. Przyszedł na świat około dziewiątej wieczorem i ważył cztery kilogramy. Cztery kilogramy pełnego szczęścia. Szczęśliwy był przede wszystkim cesarski ojciec, który do tej pory ze swych trzech małżeństw doczekał się wyłącznie córek. Owszem, druga żona, Anna z Palatynatu urodziła mu chłopca, ale pierwszy Wacław żył niespełna dwa lata. Zanim umarł, ojciec zdążył go zaręczyć z piastowską księżniczką, bratanicą Bolka II Świdnickiego, Anną, którą po śmierci synka (a krótko potem jego matki), sam poślubił. Pięć lat później na świat przyszło ich pierwsze dziecko, córka Elżbieta. Na upragnionego syna Karol IV musiał poczekać kolejne trzy lata   Jak wielka była jego radość z narodzin małego Wacława dowiadujemy się z listów, które wystosował do papieża i do innych władców europejskich. Przełożyłam je z czeskiego na polski i pozwalam sobie zacytować.     Do władców europejskich:...